- معرفی
سیر، گیاهی است علفی و دائمی که ساقه آن تا ارتفاع ۴۰ سانتیمتر نیز می رسد. - قسمت زیر زمینی آن متورم و مرکب از ۵ تا ۱۲ قطعه و محصور در غشاهای نازک و ظریف برنگ خاکستری مایل به سفید می باشد.
- برگهای آن باریک و نواری شکل برنگ سب تیره و گلهای آن کوچک و صورتی رنگ که بصورت یک چتر در انتهای ساقه ظاهر می شود.
- سیر، سه نوع بیابانی، بستانی و کوهی دارد که نوع معمول خوراکی، نوع بستانی است و به نوع کوهی، موسیر گفته میشود که بیشتر از آن در تهیه ترشی استفاده میشود.
خواص سیر در طب سنتی :
- افرادی که دچار فراموشی شدهاند سیر بخورند.
- سیر مقوی معده است و از ورم روده جلوگیری میکند.
- کسانی که سرگیجه دارند یک حبه سیر بخورند.
- سیر، از پیری زودرس جلوگیری میکند.
- برای درمان واریس و پیشگیری سیر را کوبیده با آبلیمو مخلوط کرده همراه کمی آب گرم ساق پا بمالید.
بلعیدن ۱ حبه سیر با آب در صبح از ناراحتیهای قلبی جلوگیری میکند چربی خون را کاهش میدهد متابولیسم بدن را افزایش و سیستم ایمنی بدن را تقویت میکند.
محلل است، یعنی تحلیل برنده مواد زائد سفت شده و غلیظ شده در بدن که معمولاً از منشاء بلغم و سودا (اخلاط و مواد سرد در بدن) هستند. اینها اگر در بدن بمانند و غلیظ و سفت بشوند و رسوب کنند، منجر به مشکلات زیادی در عملکرد اعضا می شوند. از جمله انسدادها ، رخوت بدن و احساس سنگینی.
از نظر طب ایرانی درجه گرمی و خشکی سیر بسیار بالا است و برخی از افراد پس از خوردن آن دچار تپش قلب میشوند و این در حالی است که طبع سیر، با پختن از بین نمیرود و این افراد باید در مصرف سیر پخته نیز احتیاط کنند.
رطوبتهای معده را از بین می برد که علت خیلی از بیماریهای گوارش مثل نفخ، ترش کردن و سوءهاضمه، همین رطوبتهای زائد سیستم گوارش است.
از گیاهانی است که می تواند آنها را تحلیل ببرد و مجاری بدن را باز کند و چرخش و حرکت را در بدن به راه بیاندازد و منجر به شادابی و خون رسانی بهتر به همه اعضا شود و وقتی اعضا خوب خون رسانی شوند.
از سیر برای درمان و بالا بردن سیستم ایمنی بدن استفاده می شود.مصرف مداوم سیر تا ۶۳ درصد از ابتلا به آنفولانزا و سرماخوردگی جلوگیری می کند و عفونت های گوارشی را درمان می کند.
یکی از علتهایی که از قدیم سیر به غذاها افزوده می شده این است که هضم غذاها به خصوص غذاهای غلیظ را راحت می کند و اصطلاحاً آنها را لطیف می کند و عملکردی شبیه پیاز دارد.
چه کسانی از خوردن سیر بیشترین سود را می برند؟
سیر، سه نوع بیابانی، بستانی و کوهی دارد که نوع معمول خوراکی، نوع بستانی است
سیر، مزاجی گرم و خشک دارد و به گفته متخصصان طب سنتی، گیاهی است که سه نوع بیابانی، بستانی و کوهی دارد و برای درمان سردی مزاج جنسی، ریزش مو، بیماری های قلبی و فشارخون مفید است.
چه کسانی از خوردن سیر بیشترین سود را می برند؟
سیر از معدود خوراکیهایی است که حرارت آن شبیه حرارت غریزی بدن بوده و مفرح نیز است. این گیاه، رقیق کننده خون، ادرارآورنده، حیضآورنده وعرقآورنده است و خوردن آن با مراعات زمان و مزاج فرد و در حد اعتدال حافظ صحت بدن است.
بدین معنا که اگر فردی دارای مزاج گرم است و در محیطی گرم زندگی میکند یا شغل وی به گونهای است که در معرض هوای گرم است مثل رانندگان تاکسی یا نانواها، بهتر است سیر کمتری مصرف کنند.
اما مصرف سیر به فردی که دارای مزاج سرد است و در محیطی سرد زندگی میکند یا فعالیت فیزیکی کمی دارد و دارای اضافه وزن است و از سردی همیشه گله دارد، توصیه میشود. ضمن اینکه مصرف سیر به افراد میانسال بیش از نوجوانان توصیه میشود و این عزیزان بهتر است روزی یک حبه سیر مصرف کنند.
خواص سیر در طب سنتی :
سیر، سه نوع بیابانی، بستانی و کوهی دارد که نوع معمول خوراکی، نوع بستانی است و به نوع کوهی، موسیر گفته میشود که بیشتر از آن در تهیه ترشی استفاده میشود. مصلح این گیاه، روغن بادام یا روغن کره است و از دیگر مصلحات آن، پختن سیر در آب همراه با اندکی نمک است. البته نوع تازه آن نسبت به کهنه خواص بیشتری دارد و مداومت در خوردن آن باعث از بین رفتن موهای سفید و رویش موهای سیاه میشود.
بد نیست بدانید استفاده از سیر در غذاهای غلیظ (مثل کله پاچه، حلیم، آش رشته) باعث رفع ضرر آنها میشود.
علاوه بر اینها، سیر، از بین برنده اخلاط غلیظ بدن است و مصرف آن باعث نیکویی رنگ رخسار میشود.
از دیگر خواص آن، میتوان به دفع بادهای روده و شکم و همچنین دفع سنگ کلیه اشاره کرد.
در ضمن، برای تصفیه حلق و گرفتگی صدا، البته در کنار سایر گیاهان و به صورت ترکیبی کاربرد دارد.
سیر، برای درمان سردی مزاج جنسی، ریزش مو، بیماری های قلبی و فشارخون مفید است.
سیر و سلامت قلب و عروق
سیر، از تصلب شرایین و گرفتگی عروق خونی جلوگیری می کند و نوسانات قلبی حاصل از سردی بدن را التیام می بخشد.
سیر داروی خوبی برای مبتلایان به دیابت و چربی خون بالاست و قدرت سم زدایی و ضدعفونی کنندگی قوی دارد و تقویت کننده سیستم ایمنی بدن است و از بروز مشکلات پروستات در مردان و گرفتگی عضلات جلوگیری می کند.
سیر به دلیل داشتن میزان بالایی پتاسیم، تنظیم کننده فشارخون است. مبتلایان به پرفشاری خون اگر می خواهند تنها با خوردن سیر فشارخونشان را کنترل کنند نیز باید بدانند که این گیاه تنها یک داروی کمک کننده و مکمل درمانی است و در نتیجه برای کنترل مؤثر بیماری پرفشاری خون باید تحت نظر متخصص در کنار استفاده مرتب و منظم داروهای شیمیایی مصرف شود.
هر چقدر بیشتر سیر بخوریم احتمال سرطان کمتر می شود؟!
این تصور و فکر که هرکس سیر بیشتری بخورد قابلیت دفـاع بدنش در برابر سرطان بیشتر می شود از مقایسه بین ساکنین دو شهر چینی در ایالت شاندونگ سرچشمه گرفته است.
ساکنین یکی از این دو شهر یعنی مردم شهر گنگشان هر روز در حدود ۲۰ گرم سیر با غذای خود می خوردند (یعنی در حدود ۷ دنده سیر) و نرخ ابتلای به سرطان هاضمه در آنها ۴۵ /۳ در هر صد هزار نفر است و در نزدیکی این شهر در شهر دیگری به نـام کیکسیا ساکنین شهر توجهی به خوردن سیر ندارند و به ندرت با غذای خود سیر می خورنـد. مردم این شهر با نرخ ۴۰ در هر صد هزار نفر مبتلا به سرطان هاضمه شـده و می میرنـد. یعنی ساکنین شهری که سیر نمی خوردند حدود ۱۲ برابر بیشتر در معرض خطر سرطان هاضمه قرار داشتند.
سیر در روایات :
علی بن جعفر از برادرش موسی بن جعفر (ع) سؤال می کند از سیر و پیاز که پیش از پختن آنها را دارد می گذارند ؛ فرمود : مانعی ندارد. ( قرب الاسناد ، ص ۱۵۴ )
به نقل از اذینه از محمدبن مسلم که گوید : ” از ابی جعفر (ع)پرسیدم : از سیر که خوردنش چطوری است ؟ فرمود : رسول خدا (ص) جهت بویش از آن نهی کرده و فرمود: هر کس این گیاه بد بو را بخورد به مسجد نیاید اما اگر کسی بخورد و به مسجد نیاید مانعی ندارد.” ( علل الشرایع ، ج ۲ ، ص ۲۰۷ )
سماعه از امام صادق(ع) : ” از خوردن پیاز پرسید ، فرمود : مانعی ندارد ناپخته و پخته مانعی نیست . از مداوا کردن با سیر ، اما اگر چنین شد به مسجد نروید .” ( محاسن ، ص ۵۲۳ ، کافی ،ج ۶ ، ص ۳۷۵ )
حسن زیّات گوید :” مناسک حج را ادا کردم ، سپس به مدینه رفتم ، از حال امام باقر(ع) پرسیدم ، گفتند : در ینیع است ، آمدم ینیع ، فرمود : ای حسن به اینجا آمدی ؟ عرض کردم فدایت شوم ، دوست نداشتم بروم و شما را بینم . فرمود : من سیر خوردم و خواستم از مسجد رسول الله (ص) دور باشم. ” ( مکارم ، ص ۲۰۸ ، محاسن ، ص ۵۳۲ )
امیر المؤمنین(ع) از رسول خدا(ص) نقل می کند که فرمود : “سیر را بخورید اگر من با فرشته صحبت نمی کردم ، می خوردم ” ( بحار ، ج ۶۶ ، ص ۲۵۱
خواص و مضرات سیر
خواص سیر در طب سنتی :
آنتی بیوتیک ، اشتهاآور ، کاهنده فشار خون ، ضدباکتری ، نیرودهنده، هضم کننده غذا، صفرا بر ، ضدعفونی کننده ، کاهنده کلسترول خون ، کاهنده قند خون، ضد انگل ، کشنده کرمهای روده ، دارای آثار ضد سرطانی ، ادرارآور ، مصالح استسقاء ، ضد روماتیسم ، مفید در درمان عفونتها ، مشکلات تنفسی ، بیماریهای قلبی ، جلوگیری از حمله های قلبی ، کاهش خطر لخته شدن خون درون رگها ، مانع تصلب شرایین ، ضد انعقاد خون ، نرم کننده سینه ، فرونشانده التهاب ، کاهنده احتقان در موارد سرماخوردگی های معمولی ، ضد آسم .
دکتر سعید مرادیپور متخصص تغذیه با اشاره به خواص “سیر سیاه” اظهار کرد: با توجه به ارزش غذایی و تأثیرات سیر سیاه، توصیه میکنیم این ماده ارزشمند را در رژیم غذایی خود بگنجانید چرا که سیر سیاه ضمن جلوگیری از بیماریهای قلبی، باعث کاهش فشار خون شده و غلظت خون را کاهش میدهد.
این متخصص تغذیه تصریح کرد: در مقایسه با سیر خام، سیر سیاه، یک رنگ سیاه معمولی، مزه شیرین و بافت جویدنی بدون بوی زننده دارد.
وی یادآور شد: سیر سیاه دارای مقادیر فراوانی از ترکیبات آنتیاکسیدانی مانند پلیفنلها، فلاونوئیدها، مشتقات تتراهیدروβــکاربولین و ترکیبات ارگانوسولفور در مقایسه با سیر تازه است؛ توجه داشته باشید که تخمیر نهتنها باعث تغییر در اجزای تغذیهای و خصوصیات حسی میشود بلکه باعث افزایش فعالیت سیر سیاه نیز میشود.
مرادیپور خاطرنشان کرد: شواهدی مبنی بر اثرات درمانی سیر سیاه از جمله ضد سرطان، ضد چاقی، سیستم ایمنی بدن، هیپولیپیدمی، آنتیاکسیدان، محافظت کننده سلولهای کبدی و اثرات محافظت کننده عصبی در چند دهه گذشته گزارش شده است؛ سیر سیاه بهعنوان یک عامل مهم چربیسوز و کاهش وزن شناخته میشود.
این متخصص تغذیه متذکر شد: “سیر سیاه” میتواند تا حدی از پیری زودرس نیز جلوگیری کند؛ مطالعات نشان میدهد در پیشگیری و درمان بیماریهای تنفسی و آسم، کاهش استرس، سرماخوردگی، آلرژی و سرطان نیز مؤثر است.
مرادیپور با اشاره به خاصیت کلاژنسازی “سیر سیاه” افزود: جوانان خلاق ایرانی خط تولید سیر سیاه را در کشور طراحی و بومیسازی کردهاند؛ این ماده برای ورم مفاصل و دردهای ماهیچهای نیز میتواند مفید باشد و خاصیت انرژیزایی دارد.
وی گفت: افرادی که سیستم ایمنی بدن آنها ضعیف است، با خوردن این خوراکی، سیستم دفاعی بدن خود را تقویت میکنند؛ مردم کشورهای آسیایی مانند تایلند، کره جنوبی و ژاپن قرنهاست که سیر سیاه را بهعنوان یک غذای سنتی تولید و استفاده میکنند.
“سیر سیاه” فرآوردهای است که از تخمیر سیر معمولی در حرارت و رطوبت کنترلشده تهیه میشود؛ طی این فرایند، سیر را بین ۶۰ تا ۹۰ روز در دمای تقریبی ۶۰ تا ۷۷ درجه سانتیگراد نگهداری میکنند؛ پس از آن سیر حالت ژلهای پیدا میکند، مزه آن شیرین و رنگ آن سیاه میشود.
روش مصرف سیر
شاید خوردن سیر خام چندان خوشآیند نباشد، اما برای مهار و نابودی میکروبها موثر است. شاید این سوال برای شما پیش آمده باشد که بهترین روش مصرف سیر چیست؟
در ابتدا توصیه میکنیم که از جویدن، قورت دادن و بلع یک حبه کامل سیر اجتناب کنید. بلع یک حبه سیر میتواند باعث گیر کردن آن در گلوی شما شود. برای مصرف سیر خام میتوانید روشهای زیر را امتحان کنید.
۱️⃣ نگینی کردن سیر
میتوانید سیر را به اندازه قرص خرد کرده و آن را با نوشیدنی مورد نظر خود قورت دهید. و یا در غذای خود بریزید مثلا در املت یا مرغ که مزه آن را خیلی جالب می کند.
نکته: برای کاهش طعم سیر میتوانید از اسموتی، میلک شیک یا دوغ کفیر استفاده کنید.
مصرف سیر نگینی شده بهترین روش مصرف سیر است.
۲️⃣ له کردن سیر
این روش در واقع از روشهای خوردن سیر محسوب نمیشود، اما برای بهبود عفونتهای گلو، گوش و دهان بسیار موثر است. بدین منظور یک حبه کامل سیر را میان دندانهای آسیابی خود قرار دهید و به آرامی سیر را فشار دهید تا کمی شکافته و ترک بخورد. آن را به هیچ وجه نجوید. این له کردن باعث فعال شدن آلیسین موجود در سیر میشود. حدود یک دقیقه سیر را در دهان نگه داشته و سپس آن را درآورید.
۳️⃣ سیر به همراه نان تست
سیر را کاملا له کرده و آن را به همراه ۲ قاشق چایخوری کره آب شده، روی نان تست بمالید و میل کنید.
۴️⃣ مصرف سیر ترشی
واقعا این ترشی مزه جالبی دارد حتما پیشنهاد میکنم یکبار با غذا میل کنید بسیار میچسبد.
عوارض و مضرات سیر
درعین حال که سیر دارای این همه خواص مؤثر و مفیدی است ولی هر شخصی از ساختمان فیزیولوژی خاصی در بدن خودش برخوردار است که در نتیجه مصرف سیر مطلقا برای همه نمی تواند مفید باشد و باید طبق ضوابط مصرف شود.
بدن اشخاص گرم مزاج از خوردن سیر آزرده می شود و حتی در بعضی ها ایجاد سردرد می کند و بعضی اشخاص که دارای فشارخون پایین هسـتند نمی توانند سیر بخورند.
خطراتی که افراط در مصرف سیر به وجود می آورد عبارتند از؛
? تهدیدی برای کبد
هر چند که سیر مملو از آنتی اکسیدان می باشد، ولی بر اساس نتایج به دست آمده ی پژوهشگران هندی، اگر سیر بیش از حد معمول مصرف شود میتواند منجر به مسمومیت کبد شود.
? سردرد
سیر، خصوصا هنگامی که به شکل خام خورده شود، میتواند ننجر به تحریک میگرن بشود. هر چند که سیر مستقیما موجب سردرد های میگرنی نمیگردد، ولی باعث فعال شدن فرآیندی میشود که مسئول ایجاد س ردرد های میگرنی می باشد.
? اسهال
اگر سیر را با معده خالی مصرف کنید خطر اسهال را به همراه دارد. سیر به این خاطر که موجب باد شکم می شود، لذا امکان دارد که باعث اسهال هم بشود.
? پایین آمدن شدید فشارخون
اگر در حال مصرف داروهای فشار خون هستید پس بهتر است سراغ سیر نروید زیرا موجب کاهش شدید فشارخون می شود.
? عوارض جانبی در دوران بارداری
استفاده بیش از اندازه سیر در دوران بارداری ممکن است باعث القای زایمان بشود؛ که این مسئله اصلا خوب نیست. همچنین مصرف سیر هنگام شیردهی هم توصیه نمیشود.