کتاب« زیبا شناسی شعر کودک» منتشر شد _نشر حوزه مشق

معرفی کتاب :زیبایی شناسی شعر کودک با محوریت آثار محمود کیانوش ، افسانه شعبان نژاد و ناصر کشاورز نویسنده:دکتر عباس صیادی دریاکناری  بی شک ادبیات کودک در کشور ما نوپاست و تاریخچه مختصری دارد .در ایران از همان ابتدا برای تربیت و پرورش کودک ارزش و اهمیت خاصی قائل بودند و با نگاه به گذشنگان و نیاکان شاهد آن هستیم ؛احترام و ادب فرزندان نسبت  به پدران ومادران ریشه در تربیت و پرورش او دارد.اما چون مرحله کودکی را مرحله ای برای رسیدن به بزرگسالی می دانستند کمتر مورد توجه و مطالعه و پژوهش قرار دادند.اولین حضور ادبیات کودکان در لالایی ها ،مثل ها و افسانه ها که بر زبان مادر و پدرانشان جاری می شد و لذت می بردند. در ادبیات رسمی ایران ، کودک و ادبیات از یک جایگاهی خاصی برخوردار نبوده . اما از دوره مشروطیت ادبیات کودک از جلوه ی دیگری برخوردار بود و با شکل گیری نظام تعلیم و تربیت توجه خوب و تاثیر گذار رقم خورد.اولین اشعاری که در ایران سروده شد” در باره کودک بود” نه برای کودک .نخستین بخش سازندگان شعرهای مستقل برای کودکان در ایران می توان به ایرج میرزا ،حاج میرزا یحیی دولت آبادی ، مهدی قلی خان ، هدایت ، محمد تقی بهار و به عبارت دیگر شعر کودک با کارهای جبار باغچه بان و عباس یمینی شریف  شروع شد.  شعر کودک یکی از انواع ادبیّات کودک است که ویژگی‌های خاصّ خود را دارد. آهنگین و موسیقایی بودن، استفاده از اوزان و قوافی متناسب با سنّ آن‌‌ها، زبان ساده، مضامین زیبا و عناصر خیال‌انگیر مهم‌ترین ویژگی‌هایی است که شاعران این حوزه باید مدّنظر قرار دهند. زیبایی اشعار این گروه سنّی سبب بارور شدن ذوق موسیقایی و قریحۀ زیبایی شناسی‎  آنان خواهد شد.  این جستار با هدف بازتاب زیبایی‌شناسی ادبیّات منظوم کودک با محوریّت اشعار افسانه شعبان‌نژاد، محمود کیانوش و ناصر کشاورز انجام شده است. متاسفانه بعضی از کتاب هایی که در حوزه کودک و نوجوان منتشر می شود سطحی وفاقد بار معنایی وادبی است و امروزه با نرم افزارهای رایانه ای تصویر گری به جهت جذب مخاطب کودک بیشتر از محتوی رنگ و لعاب به خود گرفته است و تردیدی نیست چیزهای ملموس و حسی با کودک ارتباط برقرار می کند و شعری که از این نظر ناتوان باشد تصاویر هم قادر به رفع آن نیستند و البته تصاویر می تواند در کنار شعر کودک در دامن زدن به تخیل کودکانه او منجر شود و روزنه جدیدی به روی کودک بگشاید و به شعر رایحه تازه ای ببخشد. ناگفنه نماند نگاه ما به  کتاب های خوب کودک و نوجوان است که البته کم هم نیستند. آنچه که مهم است بسیاری ازشعرهای این حوزه دارای زیبایی های لفظی و معنوی هستند که برای مخاطب شعر کودک ناشناخته باقی مانده است . هدفم از انتخاب این شاعران؛به خاطر خلق اشعار فراوان شان و ارزش و اعتبار علمی و ادبی که سرشار از عناصر زیبایی شناسی است موردتوجه قرار گرفته است ؛ در بررسی اشعار این شاعران از منظر زیبایی شناسی در حد توانایی مورد پژوهش قرارگرفت و امیدواریم راهکاری مناسب برای شاعران و علاقمندان پژوهش های ادبیات کودک و نوجوان باشد و اطمینان داریم با بررسی و شناخت زیبایی شناسانه سایر آثار شاعران کودک می تواند آثار مناسب و خوب را به والدین بویژه معلمان و مربیان کودک معرفی نماید. نگاه ویژه به دنیای کودک ،نوع آوری و جدید بودن وجنبه تازگی این پژوهش با بررسی ارکان علم بیان، عناصر زیبایی شناسی ،آرایه های لفظی و معنوی و تا حدودی از مقوله معانی و بدیع  با رویکرد تطبیقی بامحوریت آثار محمود کیانوش ، افسانه شعبان نژاد و ناصر کشاورزمد نظر بوده است و دارای اطلاعات فراوان ومفیدی است، برای شاعرانی که برای کودک شعر می سرایند تا با دقت نظر و با آگاهی و ژرف نگری بیشتر شعر بسرایند وبه ساختار و فرم شعر کودک در کنار مفاهیم و مضامین شعری کودک توجه بیشتری داشته باشند.  باشد که روزی فرا برسد، ادبیات کودک با همه طراوت و زیبایی خود به مانند ادبیات کهن در بلندای این مرزو بوم چون نگینی سبز بدرخشد.  دکتر عباس صیادی دریاکناری بهمن

1402