زمینه فراهم باشد ، شاعران قوی زن بسیارند/ نشر حوزه مشق
دلایل کم شمار بودن شاعران زن و راهکارهای پرورش در گفت و گو با دکتر رقیه ابراهیمی شهرآباد کم بودن تعداد شاعران زن در دوران معاصر شعر فارسی دلایلی دارد. دلایلی که دکتر رقیه ابراهیمی شهرآباد به برخی از آن ها اشاره می کند سپس راهکارهایی برای پرورش شاعران زن در تاریخچه شعر می دهد.
ابراهیمی شهرآباد مقاله های بسیاری در حوزه ادبیات دارد و مدرس دانشگاه و مدیر گروه مرکز آموزش زبان دانشگاه المصطفی واحد آشتیان است. بررسی های ما نشان می دهد که تعداد بانوان شاعر نسبت به شاعران مرد کمتر است. دلیل اش چیست؟ به طور کلی شاعر بودن دو وجهه می خواهد. یکی قریحه و ذوق شعری خدادادی و دیگری آشنایی با علم شاعری مانند تسلط بر علم عروض و قافیه تا شخص بتواند خوب و سنجیده شعر بگوید.
می توان گفت در قریحه که یک ذوق خدادادی است، تقریبا زن و مرد یکسان اند و چه بسا حتی زن ها احساس شاعرانگی بیشتری داشته باشند. حال چرا این نمود پیدا نمی کند و نتوانسته ایم شاعر معروف زن داشته باشیم، دلیل دیگری دارد آن هم این که مردها راحت تر می توانند دارایی های شعری شان را عرضه کنند. چه بسا شاعره هایی هم داریم که شعر می گویند و کسی به شعرشان وقعی نمی نهد. از طرف دیگر در شعر گفتن علاوه بر قریحه، آشنایی با علم شاعری هم لازم است که بسترها در این زمینه برای مردها فراهم تر است.
یعنی در جامعه امروز هنوز هم زنان شاعر با محدودیت مواجه اند؟ هر قدر که تصور کنید جامعه ما در حوزه زنان آزادی هایی داشته و هر قدر که جامعه فرنگی مآبی داشته باشیم، باز هم حجب و حیای ذاتی زن ایرانی وجود دارد. شاید عده ای از زنان حضور فعالی در انجمن های ادبی داشته باشند اما بیشتر خانم های شاعر ایرانی هنوز پرده نشینند و نمی توانند در انجمن های ادبی شرکت کنند. شاعره های خانمی داریم که فقط در شهر و استان خود معروفند اما در کشور نه.
این موضوع به نبود حمایت کافی در استان و پیگیری کم خانم ها برمی گردد. در کلاس من حدود 70 درصد دانشجوها را خانم ها تشکیل می دهند اما انگار زمینه باز هم برای آقایان فراهم تر است. چه چیزی باعث می شود که فکر کنید زمینه شاعر شدن برای مردها فراهم تر است؟ فکر نمی کنم، مطمئن ام. زمانی که در جامعه ای موضوعی اپیدمی شود، همه چیز به سمت آن سوق پیدا می کند. در جامعه ایرانی شاعر را فقط مرد می پندارند. اگر در جمعی مردی شعر بخواند تشویق و نقد می شود، انجمن شعر از ابتدا متعلق به شاعران آقابوده است.
90 درصد مجمع شاعران را هم شاعران مرد تشکیل می دهند و مجمعی که به طور جدی حوزه شاعران زن را تحلیل و بررسی کند، انگشت شمار است. هر طور حساب کنید کفه ترازو به سمت آقایان است. پس چرا شاعرانی مثل پروین و فروغ وسیمین بهبهانی داریم؟ بستر فرهنگی برای این شاعرها فراهم بوده است. پدر پروین شاعر و همسر سیمین نویسنده بوده است. این شاعران در چنین خانواده هایی رشد ادبی داشته اند. اگر زمینه ای فراهم شود که زن هم به نحوی عضوی از خانواده شعرا شود، مطمئن باشید پرورش دهنده شاعر است.
پدر پروین اعتصامی از هفت سالگی زمینه هایی برای او فراهم می کرده تا در مجامع ادبی شعر بگوید، شعرش را نقد کنند و فرصت رشد پیدا کند. این فرصت در اختیار همه نیست. برای خالی نبودن آینده شعر از فروغ ها و پروین ها باید چه کار کرد؟ برای پرورش زنان شاعر باید به دنبال ایجاد یک زمینه ریشه ای بود. فرض کنید خانمی به شاعری علاقه مند است و به شوق آن ادبیات و زبان فارسی را تا دوره دکترا دنبال می کند. طی 10 سال دانشجویی فقط دو واحد عروض و قافیه را که مربوط به فن شاعری است، می خواند و شاید در دوره کارشناسی ارشد هم واحدی بگذراند.
این خانم چطور می تواند شعر بگوید وقتی به علم آن آشنا نیست؟ برای دانشجویان مرد هم همین مسئله وجود دارد اما برای آن ها زمینه های آموزشی دیگری فراهم است. می توان برای بانوان مجمع شعر تاسیس کرد تا کلاس های مربوط را در آن بگذرانند، توسط هم جنس های خود نقد شوند و رشد کنند. بیشتر شاعران مرد در خانه شان برای شاگردهای خود شب شعر دارند اما در این شب شعرها موقعیتی برای یک خانم فراهم نیست.
راهکار دیگر می تواند این باشد که شاعران مرد، انجمن های شعر مخصوص بانوان راه اندازی کنند. خانم ها خود به خاطر این که در شعر در محاق قرار گرفته اند، مقصر نیستند؟ نمی توان آن ها را اصلا مقصر ندانست. خانم ها روحیه حساس تری نسبت به آقایان دارند و به همین دلیل اگر در مجمعی که 80 درصدش را شاعران مرد تشکیل می دهند شعر بخوانند و مورد نقد قرار بگیرند شکسته تر می شوند و یک قدم به عقب می روند.
با شناخته نشدن شعر و استفاده نشدن از آن ها، اعتماد به نفس شان را از دست می دهند. البته در این باره تصمیمات اشتباهی هم صورت می گیرد مثلا کمتر پیش می آید از یک خانم شاعر برای یک محفل رسمی دعوت کنند.
بیشتر خانم ها مسئولیت خانه و خانواده را مهم تر می دانند و با این مسئولیت دیگر وقتی برای شعر گفتن و حضور در انجمن های ادبی نمی ماند
. ❤️🌹 چاپ انواع کتاب: شعر،داستان،دلنوشته،رمان،کتاب کودک، کتاب کار،ترجمه کتاب، سفرنامه،زندگینامه،نمایشنامه،فیلمنامه و… با شرایط ویژه و تبدیل پایان نامه ارشد و رساله دکتری به کتاب با بهترین شرایط و اکسپت مقاله همایشی، کنفرانسی در یک هفته در
انتشارات بین المللی حوزه مشق
به مدیریت دکتر فردین احمدی